Οιοσδήποτε εξ ημών χρησιμοποιεί ηλεκτρονικές συσκευές θα το έχει βιώσει: η μπαταρία του κινητού αρχίζει να κάνει «νερά» ενώ η συσκευή μπορεί ακόμα να χρησιμοποιηθεί. Όμως το κόστος της αντικατάστασής της μπορεί να είναι απαγορευτικό.

Όχι επειδή η ίδια η μπαταρία κοστίζει πολύ, αλλά επειδή οι εταιρείες υποχρεώνουν τους καταναλωτές να κάνουν την αλλαγή σε ειδικό κατάστημα service και όχι στο κατάστημα ηλεκτρονικών της περιοχής τους, αυξάνοντας έτσι το κόστος και τον χρόνο της επισκευής.
Φυσικά ο καθένας μπορεί να αποφασίσει να πάει το κινητό του για συντήρηση στο μικρό μαγαζί της περιοχής του, ωστόσο στην περίπτωση αυτή ρισκάρει να ακυρωθεί η εγγύηση για τη συσκευή του ή, ακόμα χειρότερα, ο τεχνικός να μην έχει τα κατάλληλα εργαλεία για να κάνει την απαραίτητη επιδιόρθωση.

Πλέον πολλές εταιρείες, προκειμένου να αποτρέψουν τις εκτός εξουσιοδοτημένων καταστημάτων επισκευές, χρησιμοποιούν ειδικές βίδες ή εξεζητημένα εξαρτήματα, ώστε να αποκλείουν την επιδιόρθωση εκτός των ορισμένων από αυτές καναλιών.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, στην Ε.Ε. και στις ΗΠΑ έχει αρχίσει να αποκτά και πολιτική έκφραση ένα ενδιαφέρον «κίνημα»: υπέρ του δικαιώματος στην επισκευή.

Οι λόγοι για τη μεγέθυνσή του είναι πολλοί: η προστασία του περιβάλλοντος, το υψηλό κόστος, η ζημιά που υφίστανται μικρομεσαίες επιχειρήσεις από την πίεση των μεγάλων κατασκευαστών, αλλά και ο απλός λόγος ότι μια συσκευή δεν μπορεί να μην επισκευάζεται από έναν έμπειρο τεχνικό μόνο και μόνο επειδή ο κατασκευαστής εσκεμμένα του βάζει εμπόδια, ώστε να απολαμβάνει ο ίδιος τα κέρδη και από την επισκευαστική διαδικασία.

Η συζήτηση άνοιξε

Κι αν το κόστος επισκευών σε ένα smartphone ίσως μοιάζει μικρό (που δεν είναι), ας σκεφθεί κάποιος τι ακριβώς μπορεί να αισθάνεται η ηγεσία του Σώματος Πεζοναυτών των ΗΠΑ, όταν ανακάλυψε ότι δεν μπορούσε να κάνει επιτόπιο σέρβις και επιδιορθώσεις στα μεσαία τακτικά οχήματα του σώματος, καθώς οι επισκευές επιτρέπεται να γίνονται μόνο από τον κατασκευαστή και αν στα οχήματα μπει ξένο χέρι αυτομάτως ακυρώνεται η εγγύηση.

Παρότι οι Πεζοναύτες – ως σώμα – έχουν τη δυνατότητα ακόμα και κατασκευής ορισμένων εξαρτημάτων στο πεδίο, οι όροι της εγγύησης που θέτουν οι κατασκευαστές κάνουν απαγορευτική τη δυνατότητα αυτή.
Η συζήτηση για το δικαίωμα στην επισκευή έχει ανοίξει για τα καλά και οι κατασκευαστές προβάλλουν ένα κάρο δικαιολογίες προκειμένου να μην δημοσιοποιούν τα απαραίτητα έγγραφα και λογισμικό που θα έδιναν στους ανεξάρτητους τεχνικούς το δικαίωμα να κάνουν τις επισκευές.

Παράλληλα, όπου μπορούν, φροντίζουν να κάνουν την επισκευή πολύ δύσκολή, αν όχι αδύνατη, π.χ. ηλεκτροσυγκολλώντας τους σκληρούς δίσκους SSD ή τις μνήμες RAM στις μητρικές των υπολογιστών ή μη παρέχοντας τα απαραίτητα επισκευαστικά έγγραφα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις επισκευών.

Έκθεση κόλαφος

Το πράγμα έχει γίνει τόσο σοβαρό που πρόσφατα η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (FTC) των ΗΠΑ αναγκάστηκε να εκδώσει έκθεση 56 σελίδων, με την οποία καταρρίπτει όλα τα επιχειρήματα των κατασκευαστών για να βάζουν προσκόμματα στο δικαίωμα στην επισκευή και ταυτόχρονα τους κατηγορεί για παραβίαση του νόμου περί εγγύησης.

Η κατάρριψη των επιχειρημάτων είναι πραγματικά εντυπωσιακή, καθώς σύμφωνα με την έκθεση οι κατασκευαστές δεν κατάφεραν να παρουσιάσουν ούτε ένα εμπειρικό περιστατικό που να ενισχύει τη θέση τους. Αντιθέτως, η Επιτροπή, χρησιμοποιώντας το παράδειγμα της Apple, η οποία αναγκάστηκε να αλλάξει τις μπαταρίες σε παλαιότερα μοντέλα iPhone, απέδειξε ότι οι καταναλωτές, αν τους δοθεί το δικαίωμα, θα προστρέξουν σε επισκευή της συσκευής τους.

Η έκθεση αποτελεί πραγματικό κόλαφο για τις κατασκευάστριες εταιρείες, διότι ανατρέπει όλα τα επιχειρήματά τους σε πέντε βασικούς τομείς:
● Πνευματικά δικαιώματα: Η έκθεση θεωρεί ότι σε πολλές περιπτώσεις γίνεται κατάχρησή τους.
● Ασφάλεια: Καμία εταιρεία δεν απέδειξε ότι οι μικροί επισκευαστές δεν παρέχουν ασφάλεια στους καταναλωτές.
● Κυβερνοασφάλεια: Η έκθεση καταλήγει ότι οι μικροί επισκευαστές δεν είναι πιο επίφοβοι για την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων των χρηστών από τα εξουσιοδοτημένα service.
● Φήμη: Η έκθεση αποδεικνύει με δεδομένα ότι το πρόβλημα δεν είναι τα ανεξάρτητα service, αλλά η διάθεση των κατασκευαστών να τους δώσουν τα απαραίτητα εργαλεία για να κάνουν τη δουλειά τους.
● Ποιοτικός έλεγχος: Ό,τι και παραπάνω.

Τα “κόλπα” των κατασκευαστών

Η έκθεση της FTC, η οποία βρίσκεται πλέον στα χέρια του Κογκρέσου, καλεί τις εταιρείες να αρχίσουν να συμπεριφέρονται με μεγαλύτερη υπευθυνότητα και να παρέχουν στους καταναλωτές τη δυνατότητα να επιδιορθώνουν τις συσκευές τους με οικονομικό, ασφαλή και εγγυημένο τρόπο ή σε τρίτους να το κάνουν γι’ αυτούς, χωρίς να υποχρεώνουν τους πάντες να προσφεύγουν στα εταιρικά δίκτυα επισκευών για ό,τι χρειάζονται, απειλώντας τους με ακύρωση της εγγύησης.

Μάλιστα, επισημαίνει συγκεκριμένες πρακτικές από τους κατασκευαστές που κάνουν τις επισκευές δύσκολες:
● Σχεδιασμός προϊόντων που κάνουν δύσκολη ή αδύνατη την επισκευή.
● Έλλειψη ανταλλακτικών και πληροφορίες για τις επισκευές.
● Σχεδιασμός που κάνει τις ανεξάρτητες επισκευές λιγότερο ασφαλείς.
● Πολιτικές και ανακοινώσεις που οδηγούν τους καταναλωτές μακριά από τους ανεξάρτητους επισκευαστές.
● Πατέντες και πνευματικά δικαιώματα.
● Υποτίμηση των μη γνήσιων ανταλλακτικών και των μη εξουσιοδοτημένων επισκευαστών.
● Κλειδώματα στο λογισμικό.
● Άδειες χρήσης.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η Γαλλία πρόσφατα πέρασε νόμο που υποχρεώνει τους κατασκευαστές να αναφέρουν στα προϊόντα τους και βαθμολογίες επισκευασιμότητας, βασισμένους σε αυστηρό πλαίσιο κριτηρίων. Η βαθμολογία είναι σε δεκάβαθμη κλίμακα και έρχεται μετά την υπερψήφιση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρωτοβουλίας της Κομισιόν να εισαγάγει νομικό πλαίσιο εντός Ε.Ε. που θα υποχρεώνει τις εταιρείες να δηλώνουν εκτιμώμενο χρόνο ζωής και δυνατότητα επισκευής ενός προϊόντος τη στιγμή της αγοράς του. Τώρα αναμένεται η Κομισιόν να προχωρήσει στην αντίστοιχη νομοθετική πρωτοβουλία.

Επιστροφή...